ظریف به عنوان نماد تغییر وضعیت موجود بارها در رقابت‌های انتخاباتی اعلام کرده بود نباید اینگونه فکر کنیم که رای ما تاثیری در تغییر شرایط ندارد و اینکه خیلی فرق دارد چه کسی رئیس‌جمهور باشد، حالا به اولین خروجی کابینه تبدیل شده است. او با این گریز از میدان سیاست سوال مهمی را برای مردم ایجاد کرده که آیا واقعا فرقی دارد که چه کسی رئیس‌جمهور ایران باشد؟ شاید خیلی شتابزده به نظر برسد که بخواهیم نتیجه بگیریم یا محمد جواد ظریف، دیپلمات کارکشته و معمار برجام را زیر سوال ببریم اما معرفی کابینه دولت پزشکیان که بهت اولیه‌ای بود بر بدنه آرای او و روزنه‌های کوچک امید، در طول ۲۴ ساعت گذشته بسیاری از فعالان سیاسی و هواداران پزشکیان را به نقد واداشته است. ظریف در توئیت مبسوط خود اینگونه عنوان کرده که از ۱۹ وزیری که معرفی شدند، سه نفر نامزد نخست، ۶ نفر نامزد دوم یا سوم و یک نفر نامزد پنجم کمیته‌ها و یا شورای راهبری بودند. بارها گفته‌بودم که انتخاب اعضای دولت، حق رئیس جمهور است و شورای راهبری و کمیته‌ها نهاد مشورتی هستند. از ایشان سپاسگزارم که این افتخار را به بنده دادند که در این تجربه جدید و ابتکار شجاعانه، مشارکتی داشته باشم. از دوستانم در کمیته‌ها و شورای راهبری نیز سپاسگزارم که چهار هفته شبانه روز کوشیدند و بیش از هزار نامزد را بررسی کردند، تا نتیجه را به رئیس جمهور محترم ارائه کنیم.
او در گلایه‌ای عنوان کرده که: از نتیجه کار خود رضایت ندارم و از اینکه نتوانستم به شکل شایسته‌ای نظر کارشناسی کمیته‌ها و حضور بانوان، جوانان و اقوام را آن‌گونه که که وعده داده بودم به نتیجه برسانم، شرمنده‌ام. البته هنوز برخی معاونت‌های رئیس جمهور باقی مانده که امید است این کاستی کمی جبران شود.
او افزود: به هر حال، این اولین تجربه و پر از کاستی بود و بی‌گمان در آینده بهبود خواهد یافت. ولی در کنار مشکلات دیگر، برای بنده ادامه راه در دانشگاه را رقم زد. در پیشگاه مرم بزرگ ایران برای ناتوانی خود در پیگیری امور در دالان‌های سیاست داخلی پوزش می‌خواهم. برخی بنده را زودرنج دانسته‌اند. گمان می‌کنم در دوازده سال گذشته در برابر هجمه‌های بی‌سابقه، بیش از بسیاری از مدعیان، صبر و مقاومت نشان داده‌باشم، ولی نسبت به نگرش و نگرانی مردم حساسیت فراوان دارم.
البته این سخنان ظریف و اعلام تلویحی استعفایش، بعد از نقدهای پرالتهاب در رابطه با معرفی اعضای کابینه بدون اعلام دلیل و واکنش نماند.
مینو خالقی، فعال سیاسی بلافاصله بعد از توئیت ظریف، دلیل اصلی استعفای او را چالش بر سر انتخاب کابینه عنوان کرد و نوشت: «دکتر ظریف دیشب برای گزینه پیشنهادی وزارت کشور جنگید و توفیقی نیافت. امشب اعلام عدم حضور در کابینه نمود تا مسئولیت انتخاب هایی که به او و کمیته ها ارتباطی نداشت بر دوشش نباشد. نمی‌دانم رئیس جمهور بر حضورش اصرار می ورزد یا نه؟ اما پاسخ این میزان تلاش و میهن دوستی این نبود!»
اما در واکنش به این استعفا، حسام‌الدین آشنا در حساب توییتر خود نوشت: «قانون کشور را از خدمات این افراد در مشاغل بالای دولتی محروم کرد؛ ۱. سفیران،دانشجویان، مأموران دولتی و کارآفرینانی که در برخی کشورهای خارجی صاحب فرزند شده‌اند.۲. ایرانیانی که در برخی کشورهای خارجی متولد شده‌اند.این قانون قابل اصلاح است اما آثار سرمایه‌سوز آن قابل جبران نیست.»
این توئیت حسام‌الدین آشنا البته با توئیت دیگری از سوی حمید رسایی قرابت معنایی داشت و شفافیت بیشتری به موضوع داد. حمید رسایی بعد از استعفای ظریف اینگونه اظهار نظر کرد که: «مطابق ماده۲ قانون نحوه انتصاب اشخاص درمشاغل حساس، انتصاب اشخاص ذیل درپست‌های حساس (معاون رییس جمهور) ممنوع است: الف ـ کسانی که خود، فرزندان یا همسرشان تابعیت مضاعف دارند. چنین انتصابی ملغی واستمرار آن جرم تلقی شده. لطفا استعفای_اجباری خودتان را مثل روغن ریخته نذر امامزاده نکنید.»
اما ظریف این موضوع را از اساس تکذیب کرد و نوشت: همسر و فرزندانم در ایران هستند و یک متر مسکن در خارج از کشور ندارم.هیچ نهادی هم مخالف حضور من نبوده است.
با اینکه دلیل اصلی رفتن ظریف به دو روایت متفاوت در هاله ابهام بوده اما این استعفا موجب شد بسیاری از همکاران قدیمی و سیاسیون نسبت به خلا این دیپلمات ابراز نگرانی کنند. آذری جهرمی نیز در واکنش به استعفای ظریف نوشت: «شهادت می‌دهم که او برای ایران از خود و خانواده‌اش گذشت. ظریف خار چشم صهیونیستهاست و آمریکا تحریمش کرد تا اثرگذاریش برای ایران را بکاهد؛ چرا باید با خودتحریمی، ایران از خدماتش محروم شود؟»
اما شاید نکته جالب استعفای ظریف توئیت رشید داوودی و پاسخ پسر پزشکیان بود. رشید داوودی بعد از استعفای ظریف در توصیه‌ای به پزشکیان از او خواست از همین آغاز کار، برای موفق شدن و کارآمدی، منتقدان صریح و دلسوز را دور خود جمع کند نه متملقان تاییدگر چاپلوس را. اما پسر پزشکیان در پاسخ او نوشت:« آنچه که امروز مهم‌تر از منتقد دلسوز و صریح یا متملق چاپلوس است، وجود افرادی است که اولا واقع‌بین باشند، دوما جامع‌نگر باشند، و سوم اینکه به اجماع‌سازی معتقد باشند.» با این شرایط می‌توان اینگونه گمان برد که انتخاب کابینه و بازخوردهای آن نیز موضوع موثر بر استعفای ظریف بوده است، چرا که پاسخ پسر پزشکیان در این باره نشان داد اختلاف بر سر چینش وزرا و گرایش‌های سیاسی آنها هنوز در جریان است. اشاره پسر پزشکیان به این موضوع با روایت‌هایی که برخی از واقع‌بینی در شرایط فعلی داشته‌اند همخوانی دارد و نشاندهنده این است که آنها می‌خواهند اینگونه القا کنند که مقدورات دولت برای انتخاب و نهایی کردن وزرا همین اندازه است و بیش از این با فشارهای بالایی به دولت روبه رو خواهد شد. هشدار واقع‌بینی اگر مترادف با کوتاه آمدن خواسته‌های پزشکیان و امکانات سیاسی موجود باشد، به منزله عقب‌نشینی در قبال فشارهاست، اما اگر اجماع‌سازی عنوان شده در این توئیت به مفهوم تقسیم جناحی کابینه باشد، این سوال مطرح خواهد شد که دولت وفاق ملی برای به ظهور رساندن اراده آرای پزشکیان و رای‌های خاموش چگونه به عمل تبدیل خواهد شد؟
۱۴۰۳-۰۵-۲۴ ۱۱:۱۲
منو
منو
