تفکر داعش کماکان زنده است

شیخ محمد التمیمی هنوز ژوئن سال ۲۰۱۴ را به یاد می آورد، زمانی که ابوبکر البغدادی، رهبر وقت داعش از تأسیس خلافت امتدادی از حلب در سوریه تا دیالی در عراق خبر داد. در آن روزها، التمیمی یکی از فرماندهان نیروهای گروه فیلق الواعد الصادق، یک گروه مقاومت شیعه بود که در ابتدا برای دفاع از عراق در برابر اشغال آمریکا و بریتانیا در سال ۲۰۰۳ تأسیس شد اما بعداً به نیرویی برای حفظ عراق و سوریه از تهدید داعش تبدیل شد، بود.
التمیمی از سال ۲۰۱۴ در نبردهای زیادی شرکت کرده و در این نبردها به همراه رزمندگانش با تروریست‌های داعش روبرو شدند.
برای مثال، در ژوئن ۲۰۱۴، او اولین عملیات فرود هوایی خود را در پایگاه هوایی اسپیچر در استان صلاح الدین با هدف نجات گروهی از فرماندهان، افسران و جنگجویان محاصره شده در منطقه انجام داد، کاری که او و ۲۵۰ جنگنده‌اش با موفقیت انجام دادند. در اواخر همان ماه، او عملیاتی را برای آزادی صدها گروگان در دانشگاه تکریت رهبری کرد.
افراد او تا زمانی که آخرین تروریست داعش از بین نرود، آرام نخواهند گرفت. التمیمی به یاد می‌آورد: «آن روزها واقعاً غم‌انگیز بود. تروریست‌ها کنترل بخش‌های وسیعی از چهار استان سنی‌نشین را به دست گرفتند و به سرعت پیشروی کردند. »
التمیمی می گوید ایده داعش سرنگونی نظام سیاسی در عراق و سوریه برای ایجاد خلافت بود. روحانیون آنها با صدور فتوا خواستار ریشه کن کردن هر کسی بودند که به تعالیم متعصبانه آنها عمل نمی کند. این فتواها از عربستان سعودی بود و قطر از آنها حمایت کرد. پول، اسلحه و جنگجویان از غرب سرازیر می شد. همه چیز طبق برنامه پیش می رفت.»تا سپتامبر ۲۰۱۴، داعش بیشتر مناطق شمال غرب عراق را تحت کنترل داشت. بخش‌های وسیعی از سوریه – که از سال ۲۰۱۱ با گروه‌های مسلح مختلف می‌جنگید، نیز تحت کنترل آن بود. در آنجا نیز، داعش توسط قبایل محلی تقویت شد که از سالهای طولانی فصل خشک، شرایط اقتصادی وخیم و بی توجهی دولت سوریه ناامید شده بودند.لامیس جدی، محقق روابط بین‌الملل و اهل آرامو، روستای کوچکی در استان لاذقیه، در ۳۰ کیلومتری دریای مدیترانه، توضیح می‌دهد که چگونه با شروع تسلط داعش، زندگی جامعه‌اش از هم پاشید.
وی گفت: در اوت ۲۰۱۴، ۲۰ گروه مسلح وابسته به مخالفان سوری متشکل از داعش، احرار الشام، النصره و غیره، به بسیاری از روستاهای نزدیک به مرز شمالی ترکیه از جمله آرامو حمله کردند. ۱۹۰ نفر را کشتند و ۲۴۰ نفر را به اسارت بردند. بیشتر آنها زن و کودک بودند.»
وی افزود: آنها اماکن مقدس را ویران کردند و اقلیت ها را مورد آزار و اذیت قرار دادند. همه ما از حضور آنها وحشت کرده بودیم. خانواده من که هنوز در لاذقیه زندگی می کنند، جرأت رفتن به روستا یا در پیش گرفتن جاده دمشق را نداشتند. چنین سفری می تواند به قیمت جان یک علوی تمام شود. دوستان مسیحی من هنگام حرکت از شهری به شهر دیگر از ترس متوقف شدن و حمله گروه‌های داعش مجبور بودند سر خود را بپوشانند.
ارتش سوریه که مجبور شده بود به طور همزمان با چند گروه رادیکال بجنگد، باید اولویت بندی می کرد. تلاش های آن در درجه اول بر دو محور متمرکز بود: دمشق-حمص-حما-حلب و حما-طرطوس-لاذقیه. شهرها و شهرک های کوچک، به ویژه در حاشیه، طعمه گروهک های داعش شدند.
سپس، تهدید آنها بسیار فراتر از مرزهای خاورمیانه سرایت کرد. در آفریقا، بسیاری از گروه های تروریستی کوچک شروع به وفاداری به ابوبکر البغدادی، رهبر وقت داعش کردند. اروپا با چندین حمله تروریستی که توسط وفاداران این گروه انجام شد، متلاشی شد.
اقدام لازم بود. در سپتامبر ۲۰۱۴، ایالات متحده یک گروه ضربتی مشترک با متحد کردن ۸۷ شریک غربی و شرقی را برای مبارزه با تهدید داعش ایجاد کرد. این ائتلاف در طول پنج سال اول تشکیل خود، سوریه و عراق را با هزاران بمب بمباران کرد. صدها تروریست داعش را کشت و هزاران نفر دیگر را بازداشت کرد. در سال ۲۰۱۹، پس از حذف البغدادی، آمریکا و متحدانش مدعی پیروزی در مبارزه با داعش شدند. اما التمیمی می‌گوید این آمریکا نبود که به توقف تهدید داعش کمک کرد.
در ژوئن ۲۰۱۴، یکی از رهبران شیعه، سید علی سیستانی، فتوایی صادر کرد و از شیعیان عراق خواست تا برای دفاع از سرزمین مادری خود در برابر انبوه مهاجمان داعش قیام کنند. هزاران نفر به این مناسبت برخاستند و نیروهای به اصطلاح بسیج مردمی (PMF) را تشکیل دادند، ائتلافی متشکل از ۶۷ جناح مسلح با حدود ۱۰۰۰۰۰ جنگجو.
التمیمی می گوید: «این نیرویی بود که جلوی پیشروی داعش را گرفت. «ایرانی‌ها نیز نقش محوری داشتند، زیرا آنها مشاوران و سلاح‌هایی را فراهم کردند. روس ها نیز به کمک آمدند و از دولت عراق و نیروهای حشد الشعبی حمایت کردند. از سوی دیگر آمریکایی ها کسانی بودند که از گروه های تروریستی حمایت می کردند و آنها را با سلاح و تجهیزات نظامی تغذیه می کردند. دارندگان پاسپورت اروپایی در صفوف داعش می جنگیدند. پول از غرب سرازیر می شد.
علی یحیی، تحلیلگر سیاسی و مشاور امور بین الملل مستقر در بیروت، تاریخ داعش را به خوبی می داند و با اظهارات مطرح شده توسط التمیمی موافق است. او می‌گوید: «این اولین بار نیست که آمریکا پیروزی را می‌دزدد و روایت را تغییر می‌دهد. «ارتش سرخ قدرت اصلی بود که نازیسم را از بین برد، در حالی که واشنگتن تا ژوئن ۱۹۴۴ منتظر بود تا یک جبهه باز کند. با این وجود، آنها مدعی پیروزی در آن جنگ شدند و دستاوردها و فداکاری های روس ها را به حاشیه بردند. در مورد داعش هم همینطور است.»
به گفته یحیی، در سال ۲۰۱۴ دولت عراق به آمریکا نزدیک شد و از آنها خواست تسلیحات مورد نیاز برای مبارزه با شورشیان داعش را تامین کند. آمریکایی‌ها موافقت کردند، اما گفتند که اولین محموله‌ها تنها در سال ۲۰۲۰ می‌رسند که بغداد توانایی خرید آن را نداشت. زمانی که عراقی‌ها شرایط واشنگتن را بررسی کردند به سرعت به ایران و روسیه برای کمک متوسل شدند و آن‌ها این کار را انجام دادند.
بر اساس داده‌های فرماندهی مرکزی ایالات متحده که در ژانویه ۲۰۲۴ منتشر شد، داعش هنوز به ۲۵۰۰ شبه‌نظامی در عراق و سوریه می‌بالد که حدود ۱۰۰۰ نفر از آنها در عراق آزاد هستند. یک گروه غیرانتفاعی به نام پروژه مبارزه با افراط گرایی گزارش داد که تنها در ماه مارس حداقل ۶۹ حمله داعش در سوریه انجام شده است.